Προσφώνησις
Στὸ Συμπόσιον
«῾Η ῾Αγία Γραφὴ στὴν ᾿Ορθόδοξη Παράδοση».
᾿Εν Βόλῳ τῇ 14, 15 ᾿Οκτωβρίου 2004
Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καί ῾Υμηττοῦ Δανιήλ.

 

Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα
Δημητριάδος καὶ ῾Αλμυροῦ κ. κ. ᾿Ιγνάτιε
Πανοσιολογιώτατοι, Αἰδεσιμολογιώτατοι
᾿Ελλογιμώτατοι
᾿Εντιμότατοι ῎Αρχοντες τοῦ Νομοῦ καὶ τῆς Πόλεως



«Θερμὸς ὁ ζῆλος εἰς τὴν παροῦσαν ὑπόθεσιν, ἀλλὰ νωθρὸς ὁ λόγος εἰς τὴν τοιαύτην ἐξήγησιν· διάπυρον τὸ πρόθυμον εἰς τὴν προκειμένην ἐγχείρησιν, ἀλλ᾿ ἡ γλῶσσα κατεψυγμένη, ναρκῶσά τε καὶ μογιλάλος... Πλατεῖα ἡ ἔννοια, ἀλλ᾿ ἡ φράσις στενή· δαψιλεῖς αἱ ὕλαι πρὸς οἰκοδομὴν τοῦ πύργου Δαυΐδ, ἀλλ᾿ ἄσοφος ἀρχιτέκτων ἐγὼ καὶ οἰκοδόμος ἄπειρος. Παντοδύναμος δὲ Κύριος ὁ Θεὸς, ὁ ἀσόφους σοφίζων καὶ διδοὺς ρήματα τοῖς εὐαγγελιζομένοις δυνάμει πολλῇ, ἀνοίγων μὲν ὦτα κωφῶν τῷ ἑαυτοῦ δακτύλῳ, τοὐτέστιν τῷ ῾Αγίῳ Πνεύματι, τρανῶν δὲ γλῶσσαν δυσκίνητον ἢ μᾶλλον εἰπεῖν ἀκίνητον, ὁ καὶ ἐκ λίθων δυνάμενος ἐγεῖραι τέκνα τῷ ᾿Αβραάμ». (Βίος καὶ Πολιτεία Εὐτυχίου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ Εὐστρατίου Πρεσβυτέρου Ρ.ὒ. 86Β´ 2273, 2276). Διακατεχόμενος ἀπὸ αὐτὲς τὶς σκέψεις ἀνέρχομαι τὶς βαθμίδες αὐτοῦ τοῦ βήματος, ὡς ἐκπρόσωπος τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καὶ τοῦ Μακαριωτάτου Προέδρου Αὑτῆς ᾿Αρχιεπισκόπου ᾿Αθηνῶν καὶ Πάσης ῾Ελλάδος κ. κ. Χριστοδούλου καὶ ἱστάμενος ἐν μέσῳ διδασκάλων σοφῶν καὶ συνετῶν ἐνώπιον τῆς συνάξεως ταύτης, ἡ ὁποία πρόκειται νὰ μελετήση τὸ θέμα· «῾Η ῾Αγία Γραφὴ στὴν ᾿Ορθόδοξη Παράδοση».

῎Ερχονται ὡστόσον στὸ νοῦ μου οἱ Κυριακοὶ λόγοι· «᾿Εγὼ δέδωκα αὐτοῖς τὸν λόγον σου» (᾿Ιωάν. ιζ´ 14). «Καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι» (᾿Ιωάν. ιζ´ 6). «ἁγίασον αὐτοὺς ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου· ὁ λόγος ὁ σὸς ἀλήθεια ἐστί» (᾿Ιωάν. ιζ´ 17). Οἱ λόγοι αὐτοὶ τοῦ Σωτῆρος τονίζουν βασικὲς ἀλήθειες, ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι δωρεὰ τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Κυρίου. ῞Οτι ἡ ᾿Εκκλησία κατέχει καὶ τηρεῖ, ἐφαρμόζει αὐτὸ τὸν λόγο. ῞Οτι μὲ αὐτὸ τὸν λόγο ἁγιάζονται οἱ πιστοί.

῞Οποιος θέλει νὰ ἀναφερθῆ στὴ θέσι τῆς ῾Αγίας Γραφῆς στὴ ζωὴ τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν εἶναι ὑποχρεωμένος νὰ παρατηρήση τὰ ἑξῆς·

1. ῾Ο λόγος τοῦ Θεοῦ κατέχει κεντρικὴ θέσι στὴ λατρεία καὶ τὴν ζωὴ τῆς τῆς ᾿Εκκλησίας. Τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο, τὸ βιβλίο στὸ ὁποῖο εἶναι γραμμένος ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὡς οἱ Πλάκες τῆς Διαθήκης στὴν ἰουδαϊκὴ λατρεία, λιτανεύεται, ἀπόκειται ἐπὶ τῆς ῾Αγίας Τραπέζης καὶ προσκυνεῖται ὑπὸ τοῦ ἱερέως καὶ τῶν πιστῶν, ἐνῶ δὲν συμβαίνει τοῦτο μὲ τὸ ῞Αγιο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου τὸ ἀποκείμενον ἐντὸς τοῦ ῾Αγίου ᾿Αρτοφορίου. Σπάνια οἱ εἰσερχόμενοι κληρικοὶ στὸ ῞Αγιο Βῆμα μετὰ τὴν ῾Αγία Τράπεζα καὶ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο ἀσπάζονται καὶ τὸ ῞Αγιο ᾿Αρτοφόριο.

2. ῾Η θεία Λατρεία τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας ἔχει ἐντάξει ἀναγνώσματα ἐκ τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης στὶς ᾿Ακολουθίες τοῦ νυχθημέρου, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὶς Δεσποτικὲς καὶ Θεομητορικὲς ἑορτὲς καὶ τὶς ἑορτὲς τῆς μνήμης τῶν ῾Αγίων. ῾Η λειτουργία τοῦ λόγου μὲ τὴν ἀνάγνωσι τῆς ἀποστολικῆς καὶ τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς καὶ τὸ θεῖο κήρυγμα, προηγεῖται τῆς λειτουργίας τῶν πιστῶν.

3. ῾Η διδαχὴ τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ πνευματικὴ οἰκοδομὴ τῶν πιστῶν εἶναι ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς τρεῖς ἄξονες τῆς ζωῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητος, ὅπως αὐτὴ παραδίδεται στὶς Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων. Οἱ ἄλλοι δύο ἄξονες εἶναι ἡ προσευχὴ στὴν ὁποία ἐξέχουσα θέσι κατέχει τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καὶ ἡ φιλανθρωπία, ἡ ἀνάπτυξις τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Αδελφότητος. Οὕτως ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ διδάσκεται καὶ οἱ Χριστιανοὶ εἴτε ψάλλουν εἴτε γνωρίζουν ἀπὸ στήθους ἢ ψαλμοὺς ἢ τμήματα ἐκ τῆς Διδασκαλίας τοῦ Κυρίου, ὅπως π. χ. τοὺς Μακαρισμούς, τὴν Κυριακὴ Προσευχή, εἴτε ἐκ τῶν ᾿Αποστολικῶν ᾿Επιστολῶν ὅπως π. χ. τὸν ὕμνο τῆς ἀγάπης τοῦ ᾿Απ. Παύλου.

4. ῾Η ῾Αγία Γραφὴ ἤρδευσε τὴν ὑμνολογία τῆς ᾿Εκκλησίας· ᾿Αντίφωνα καὶ Καταβασίες, Τροπάρια καὶ Δοξαστικὰ καὶ ἡ ἄλλη πληθὺς τῶν ὕμνων εἴτε ἐπαναλαμβάνουν ἁγιογραφικὲς διδασκαλίες εἴτε καὶ ἀναφέρουν αὐτούσιες φράσεις.

5. ᾿Επὶ τῆς ῾Αγίας Γραφῆς στηρίχθηκε ἡ ᾿Εκκλησία γιὰ νὰ πολεμήση αἱρέσεις καὶ πλάνες, γιὰ νὰ κηρύξη «τὸ μέγα τῆς εὐσεβείας μυστήριον» (Α´ Τιμ. γ´ 16)

6. ῾Η θεολογία τῶν συγγραφέων τῶν θεοπνεύστων γραφῶν ἐπηρέασε καὶ διεμόρφωσε τὸ ἦθος τῶν πιστῶν ἐξαιρετικῶς μάλιστα τῶν ἀσκητῶν καὶ ἀναχωρητῶν, τῶν ὁποίων ἡ ζωὴ χαρακτηρίζεται ὡς εὐαγγελική.

῞Ολα αὐτὰ συντείνουν καὶ συντελοῦν σ᾿ ἕνα καὶ δίδουν τὸν χαρακτηρισμὸ τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας ὡς ᾿Εκκλησίας τῆς Βίβλου.

῾Η ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία κατέχει τὴν ἀλήθεια «ἐν ὀστρακίνοις σκεύεσι» (Β´ Κορ. δ´ 7). Αὐτὰ τὰ ταπεινὰ ὀστράκινα σκεύη εἴμαστε ἐμεῖς. ῾Η ἀλήθεια ὅμως εἶναι ὁ μαργαρίτης, τὸν ὁποῖο διαφυλάττει, κατέχει ἡ ᾿Εκκλησία καὶ μὲ τὸν ὁποῖο κατακοσμεῖ τὴν ζωὴ τῶν πιστῶν.

῾Η ῾Ιερὰ Σύνοδος ἀσμένως πληροφορηθεῖσα τὴν σύγκλησι τοῦ Συμποσίου τούτου ἐπευλογεῖ τὶς ἐργασίες αὐτοῦ καὶ ὅλους τοὺς συνελθόντες καὶ συμμετέχοντες σ᾿ αὐτό. ᾿Εξαιρετικῶς συγχαίρει τοὺς διοργανωτές, τὴν ῾Ιερὰ Μητρόπολι Δημητριάδος καὶ ῾Αλμυροῦ καὶ δὴ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη καὶ προσφιλέστατο ἐν Χριστῷ ᾿Αδελφὸ κ. κ. ᾿Ιγνάτιο καθὼς καὶ τὴν ῾Ελληνικὴ Βιβλικὴ ῾Εταιρεία καὶ τὸ Διοικητικὸ Συμβούλιο αὐτῆς καὶ τὸν Διευθυντὴν ᾿Ελλογιμώτατον κύριον Μιχαὴλ Χατζηγιάννη.

Θὰ κλείσω τὴν προσφώνησί μου αὐτή, μὲ τοὺς χρυσοστομικοὺς λόγους, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται στὸ θέμα τοῦ Συμποσίου καὶ στὴν θέσι τῆς ῾Αγίας Γραφῆς στὴν ὀρθόδοξη παράδοσι.

«Διὰ τοῦτο Γραφὰς ἑρμηνεύομεν, οὐχ ἵνα Γραφὰς μάθητε μόνον, ἀλλ᾿ ἵνα καὶ τὰ ἤθη διορθώσητε. ῍Αν τοῦτο μὴ γένηται περιττῶς ἀναγιγνώσκομεν» (᾿Ιωάννου Χρυσοστόμου· Περὶ ἀσαφείας τῶν προφητειῶν Β´ Ε.Π.Ε. 1 368, 370.

«Παραλαβοῦσα γὰρ τὸν ἄνθρωπον διὰ τῆς Παλαιᾶς ἡ Καινή, συμμέτρως πως καὶ τῆς κακίας ἡρέμα ἀπαλλαγέντα, πρὸς τὴν τῶν ἀγγέλων ἀνάγη πολιτείαν. ῞Ωστε τῆς μὲν Παλαιᾶς ἔργον ἦν ποιῆσαι ἄνθρωπον, τῆς δὲ Καινῆς τὸν ἄνθρωπον ἀπεργάσασθαι ἄγγελον» (ὃ. π. Ε.Π.Ε. 1 398).

Κύριος ὁ Θεὸς εἴη μετὰ πάντων ἡμῶν Πατέρες καὶ ᾿Αδελφοί.